Dział O JURZE - Etnografia i podania ludowe - Definicja podania

Folkloryści, zajmujący się genologią folklorystyczną, już od dawna czynią próby zdefiniowania podania. Trudności nastręcza im już samo wyodrębnienie podania jako gatunku z całości prozatorskiej twórczości ludowej.
Słownik języka polskiego pod redakcją M. Szymczaka podaje następującą definicję podania:
"Opowieść mająca związek z jakimś regionem, miejscowością itp., oparta zwykle na legendzie lub micie". Podobną definicję możemy znaleźć w Słowniku współczesnego języka polskiego:
"Opowieść pierwotnie przekazywana ustnie, dotycząca autentycznego lub mitycznego wydarzenia związanego z daną okolicą", jak i w Słowniku mitów i tradycji kultury :
"Opowieść ludowa zazwyczaj w tradycji ustnej, zmyślona, fikcyjna, ale związana z jakimś miejscem, postacią, nazwą, imieniem w taki sposób, że nie da się oddzielić faktów od fantazji".

Wyżej wymienione definicje zostały sformułowane przez filologów, którzy traktują podanie jak opowieść, przekazywaną drogą ustną, związaną z jakimś konkretnym miejscem w terenie; zawierającą w sobie elementy fantastyczne, przemieszane z rzeczywistością, gdzie niemożliwe jest oddzielenie fikcji od prawdy.

Znany badacz folkloru, prof. Dorota Simonides, także uważa, że
"podanie z reguły przekazywane jest drogą tradycji ustnej przez wiele pokoleń[...]".
Ma to jednak - według niej - istotny wpływ na zacieranie się obrazu podania, np. poprzez innowacyjne zmiany w jego treści i strukturze. Dodatkowym czynnikiem różnicującym i mającym wpływ na charakter owych innowacji jest współobecność podania w różnych formach świadomości społecznej, np. religii, sztuce, obyczajowości, w ludowym poglądzie na świat.
Trudności w zdefiniowaniu podania wynikają również z faktu, iż
"nie posiada ono tak jak bajka czy anegdota ustalonej formy, ani też wyraźnej funkcji estetycznej. Kryje ono w sobie wiele rozmaitych typów opowieści [...]".

Podanie nie jest więc np., jak bajka jednolicie uformowanym pod względem funkcji gatunkiem literackim.

Podania dzielone są na kilka grup. Niemal każdy badacz literatury i folklorysta stara się stworzyć własny podział podań, co doprowadza do niejakiego chaosu w tej dziedzinie literatury ludowej. Badacze polscy przeważnie dzielą podania na historyczne, wierzeniowe i lokalne. Szczegółowe kryteria podziału zostały przedstawione w poszczególnych rozdziałach, dotyczących konkretnych typów podań.
Z wyjątkiem nielicznych fragmentów gdzie podaję autora, wszystkie teksty, zdjęcia, kod i layout na stronach www.jurapolska.com, www.jurapolska.pl, www.kajakiempopilicy.pl są mojego autorstwa i wykorzystanie ich na jakimkolwiek polu możliwe jest tylko i wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody.

JuraPolska.com - z nami poznasz Jurę


2001-2024 © Michał Demel
tel. 692 47 58 25 lub 602 29 58 24
JuraPolska.com & KajakiemPoPilicy.pl